Test cyfrowej konsoli mikserskiej Behringer X32 Producer

Oto i on: Behringer X32 Producer; nieco bardziej kompaktowa wersja miksera, który od momentu ukazania się na rynku wzbudził niemały rozgłos w światku profesjonalnego dźwięku. W prasie i internecie wręcz huczało na jego temat, co naturalnie wzbudziło ciekawość wielu zainteresowanych tematem. Szczególnie, że niemiecki Behringer to firma dość... kontrowersyjna? Być może to za mocne słowo, ale jedno jest pewne - ich produkty oraz całokształt działalności wzbudzały odmienne uczucia i opinie, nie raz skrajnie różne.

Fakt pozostaje faktem - trudno tego uniknąć w przypadku bardzo popularnej firmy produkującej wszelkiej maści sprzęt dźwiękowy i muzyczny, najczęściej szufladkowany jako „budżetowy”, która to etykieta w pewnym momencie na stałe została związana z Behringerem. Od kilku lat jednak wyraźnie widać intensywne działania niemieckiej firmy na rzecz umocnienia swojego wizerunku oraz ponownego utwierdzenia klientów w przekonaniu, że owszem, oferują produkty za niewygórowaną cenę, lecz w żadnym stopniu nie wpływa to na ich klasę.

Nowa jakość?

Jako główne z tych działań bez wątpienia można wymienić zakup marek Midas i Klark Teknik przez Music Group, właściciela marki Behringer. Wprowadzenie specjalistów z tych firm do zespołu oznaczało konieczność modernizacji słynnej fabryki firmy, „Behringer City” w Chinach - inwestycja w nowy specjalistyczny sprzęt i generalną modernizację opiewała na kwotę 20 milionów dolarów; był to zabieg konieczny, aby zagwarantować zdolność wytwarzania i testowania sprzętu na poziomie wspomnianych marek.

I tak oto mam przed sobą bez wątpienia jedno z najważniejszych dokonań Behringera ostatnich lat. Już pierwszy kontakt z informacjami na jego temat, jak chociażby tymi zamieszczonymi na stronie producenta zwiastuje, że mamy do czynienia z czymś zgoła odmiennym. Współpraca Behringera z Midas oraz fakt, że X32 był projektowany i udoskonalany przez ponad trzy lata, tylko podsycają to wrażenie. Behringer utrzymuje, że dołożył wszelkich starań, aby zaprezentować produkt, który zmieni rynek, natomiast we wszystkich związanych materiałach promocyjnych i wypowiedziach reprezentantów da się wyczuć wyraźną dumę z nowego osiągnięcia.

Wystarczy posłuchać choćby wypowiedzi Costy Lakoumentasa, wicedyrektora ds. marketingu w Behringer, który twierdzi, że cała seria X32 jest owocem wszystkich doświadczeń firmy zbieranych od ponad dwóch dekad, i niejako kumulacją całej ich wiedzy na temat sprzętu dźwiękowego i surowców do jego wytwarzania, podczas gdy reprezentanci „nabytych” firm wnieśli, cytuję, „potężną dozę ekspertyzy” do całego projektu.

X32 Producer to mniejsza, okrojona (i ponad 3.000 zł tańsza) wersja X32. Zachowuje większość funkcji swojego większego brata i nadal oferuje bardzo szeroką gamę funkcji i dużą moc w naprawdę przystępnej cenie. Posiada jednak trochę różnic, i nie jest tylko mniejszą wersją dużego miksera X32: jego przewidywane zastosowanie jest nieco odmienne.

Jaki więc jest X32 Producer? Czy całe to zamieszanie znajduje pokrycie w rzeczywistości? Czy istotnie mamy do czynienia z mikserem, który zdeklasuje konkurencję? Przekonajmy się.

Pierwsze oględziny

Behringer X32 Producer to wielozadaniowy mikser cyfrowy o szerokim zastosowaniu i arsenale narzędzi i funkcji. Jak utrzymuje producent oraz duża część użytkowników, miksery serii X32 posiadają te same możliwości, co produkty konkurencji kosztujące nieraz i pięciokrotnie więcej. 
Zanim zagłębię się w detale, dla ułatwienia i orientacji wymienię podstawowe atrybuty tego urządzenia:

• 16 programowalnych przedwzmacniaczy mikrofonowych MIDAS
• 8 wyjść XLR
• 6 dodatkowych wejść i wyjść liniowych, wyjścia monitoringu i słuchawek
• 17 zmotoryzowanych suwaków 100 mm
• 25 szyn (busów): 16 szyn głównych, 6 matrycowych i szyny miksu głównego L, R, C. 
• 40 kanałów wejściowych: standardowe kanały 1-32 oraz 6 kanałów Aux In (nie mylić z szynami Aux w konsolach analogowych) i 2 kanały USB In. 
• Grupy wyciszenia (mute), grupy DCA, matryca miksująca
• Liczne wbudowane procesory sygnału i efektów
• 32-kanałowy interfejs audio USB 2.0 z opcją wymiany karty
• Kolorowy wyświetlacz o wysokiej rozdzielczości
• Złącza cyfrowe AES-50, MIDI, Ethernet
• Kontrola z iPada i iPhone’a
• Możliwość montowania w racku
• Zdolność zapisywania i eksportu ustawień, scen, itd.

Nie jest to pełna lista, a już trudno zaprzeczyć, że jest naprawdę imponująca, szczególnie jak na mikser za trochę ponad osiem tysięcy złotych. Egzemplarz który otrzymałem przyszedł w zestawie z solidnym case’m - jeżeli jest to standard, to duży plus na wstępie. Na pierwszy rzut oka Producer prezentuje się bardzo przyzwoicie. Jest rzeczywiście dużo mniejszy od modelu „głównego” X32 i posiada zredukowaną liczbę sekcji kontrolnych, przycisków i lampek na panelu, mniejszy wyświetlacz oraz, co oczywiste, mniej suwaków.

Mikser jest niewielki i dość ciężki jak na swój rozmiar. Wydaje się być w miarę solidnie skonstruowany - budowa to połączenie głównie szarej i czarnej stali i plastiku. Jego wymiary, z grubsza 50 x 50 x 15 cm, zapewniają łatwy transport dla jednej osoby. Razem z casem robi się nieco cięższy, lecz nadal można go nieść w pojedynkę - chociaż naprawdę nie polecam wnoszenie go samemu na czwarte piętro...

Panel jest bardzo przejrzysty i wyraźnie podzielony na osobne sekcje: sekcję kanałów wejściowych Inputs, szyn i grup Buses/Groups oraz głównego miksu Main, Talkback i Monitor, sekcję USB, „fat channel” z osobnymi sekcjami przedwzmacniacza Config/Preamp, dynamiki z bramką i kompresorem oraz equalizera, sekcji Main Bus oraz ostatniej sekcji Assign z serią dowolnie przypisywanych przez użytkownika przycisków.

W górnym prawym rogu znajduje się kolorowy wyświetlacz z szeregiem sześciu obrotowo-wciskowych kontrolerów, przycisków nawigacji oraz przycisków poszczególnych ekranów kontrolnych: Home, Setup, Monitor, Meters, Routing, Scenes, Library, Effects, Mute Group i Utility. Wszystko naprawdę wygląda przejrzyście i każda sekcja jest łatwo dostępna - panel sprawia wrażenie bardzo intuicyjnego i zaprojektowanego tak, aby nawet w pośpiechu i stresie szybko odnaleźć wymagany parametr.

Konsola włącza się szybko i powraca do ostatnich ustawień. Podczas pierwszego użytkowania naturalnie chciałem przywrócić ją do ustawień fabrycznych, co można błyskawicznie zrobić wchodząc w ekran Setup, zakładkę Config i wybierając opcję Initialize Console. Po akceptacji, konsola resetuje się.

Pierwsze, o czym muszę wspomnieć to oczywiście zmotoryzowane suwaki, które od razu rzucają się w oczy po włączeniu konsoli. Co tu dużo mówić, to naprawdę świetna sprawa, szczególnie w tym przedziale cenowym! Ich obecność drastycznie zwiększa możliwości konsoli i ułatwia pracę - konsola zaprojektowana jest tak, aby w pełni z nich czerpać: posiada funkcje Sends on Fader, Graphic EQ on Fader, oraz wiele warstw kanałów i zdolność pełnej pamięci ustawień. Dokładniej omówię to później, teraz zaznaczę tylko, że suwaki chodzą bez zarzutu: Behringer zapewniał, że każdy silniczek jest intensywnie testowany przed instalacją, aby zapewnić długą żywotność.

Połączenia

Resztę panelu dokładnie omówię za moment. W ramach oględzin przyjrzyjmy się jeszcze wejściom i wyjściom sygnału: wszystkie złącza znajdują się z tyłu (poza pojedynczym wejściem USB na panelu). Znajdziemy tam 16 wejść mikrofonowych oraz 8 wyjść XLR (gdzie 7 i 8 oznaczone są jako main L i R), a ponadto po 6 wielofunkcyjnych wejść i wyjść liniowych na jackach oznaczonych Auxiliary in/out (5 i 6 posiadają złącza jack oraz phono). W górnej lewej części znajdziemy jeszcze wejście mikrofonowe talkback oraz zbalansowane wyjście Monitor (lewy i prawy).

To tyle ze złącz analogowych. Cyfrowe to przede wszystkim złącze AES-50 - wykorzystujące technologię autorstwa Klark Teknik. W Producerze obecne są dwa gniazda AES-50 - są one wykorzystywane do przyłączania zewnętrznych cyfrowych stagebox’ów Behringer S-16, wyposażonych w kolejne szesnaście preampów Midas (tych samych, w które wyposażona jest konsola) i osiem wyjść XLR. Połączenie odbywa się za pomocą standardowego kabla CAT5, zdolnego przenosić łącznie 96 ścieżek audio jednocześnie. Wygoda? No pewnie.

Kolejne złącza cyfrowe to wyjście ULTRANET z gniazdem RJ45 służące do kontroli zewnętrznych systemów monitoringu Behringer P16, oraz REMOTE z gniazdem RJ45 i MIDI służące do zdalnej kontroli miksera. Pozostają jeszcze dwa złącza USB: jedno znajduje się na panelu głównym i służy do przyłączania małych napędów USB z plikami muzycznymi bądź sterownikami/firmware’m. Drugie umieszczone jest w polu 32-channel USB 2.0. Audio Interface, którego nazwa mówi sama za siebie. Tyle w temacie wstępnych oględzin. Czas uważniej przyjrzeć się panelowi głównemu i wszystkim zawartym na nim funkcjom.

Panel gł. oraz interfejs użytkownika; trasa sygnału; kanały, procesory, busy, grupy

Jak już wspomniałem, panel główny konsoli jest czytelny i nie wzbudza grozy ilością przełączników i kontrolek. Podzielony jest na wiele części, jednak z grubsza możemy rozróżnić cztery główne sekcje:

1. Channel strip, bądź używając nomenklatury niektórych konsol cyfrowych, tzw. „fat channel”, zawierający wszystkie procesory sygnału, oraz funkcje monitoringu i routingu.

2. Kanały wejściowe (input faders), gdzie znajduje się osiem suwaków dla kanałów wraz z przyciskami Select, Mute, Solo oraz paskiem LED, zawierającym sześciosegmentowy wskaźnik sygnału i lampki Compressor i Gate, sygnalizujące działanie tychże narzędzi. Po prawej stronie znajduje się osiem przycisków wyboru warstw, czyli grup po osiem kanałów.

3. Szyny miksujące (output faders) wraz z sekcją głównego miksu, z ośmioma suwakami, przyciskami Mute, Solo i Select, wskaźnikami LED, przyciskami funkcji DAW Remote, Sends of Fader oraz czterema warstwami szyn/grup. Sekcja main posiada główny suwak oraz ten sam zestaw przycisków, z dodatkowym aktywatorem Clear Solo.

4. Wyświetlacz wraz z przełącznikami i nawigacją.

Wyświetlacz

Jako że wszystkie sekcje posiadają swoje rozwinięcia na wyświetlaczu, zacznę od omówienia go, aby ułatwić orientację po dalszych sekcjach. Z wyświetlacza odbywa się kontrola wszystkich zaawansowanych funkcji i parametrów całej konsoli, jak i poszczególnych jej kanałów, szyn, i tak dalej. Sam wyświetlacz jest niewielki lecz czytelny i dobrze podświetlony, nawet w świetle dziennym.

W Producerze po bokach ekranu znajduje się dziesięć przycisków poszczególnych sekcji, pod nim natomiast sześć obrotowo-wciskowych kontrolerów parametrów oraz przyciski nawigacji. Po jego prawej znajdziemy również dokładne wskaźniki LED dla poziomu głównego miksu stereo i mono. Oto lista sekcji wyświetlacza:

• HOME: wyświetla ekran główny dla każdego kanału bądź szyny, z podglądem całej trasy kanału, zastosowanych procesorów, insertów, sendów, itd. Dalsze zakładki to poszczególne ekrany trasy sygnału, omówione dalej.
• METERS: wyświetla pozycje wszystkich suwaków oraz wskaźniki sygnału. Ułatwia szybkie oględziny poziomów oraz całego miksu.
• ROUTING: to bardzo rozbudowane, ale relatywnie proste menu, gdzie wszystkie sygnały z kanałów i busów można dowolnie skierować od każdego wejścia do wyjścia. Posiada osobne zakładki dla wejść i wyjść cyfrowych i analogowych.
• LIBRARY to biblioteka wszystkich presetów (dla ustawień kanału, procesorów, efektów, routingu, i tak dalej), które można dowolnie zapisywać i edytować.
• EFFECTS wirtualny rack efektów; wyświetla wszystkie dostępne efekty (od reverbów i delayów, przez chorus, flager, do graficznych equalizerów i symulatorów wzmacniaczy gitarowych!) oraz pozwala na szczegółową edycję ich parametrów.
• SETUP to ekran konfiguracji konsoli. W osobnych zakładkach dokonuje się edycji właściwości wyświetlacza, wszystkich preferencji, ustawień dźwięku cyfrowego (np. częstotliwości samplowania bądź zewnętrznej synchronizacji), czy ustawień administracyjnych, sieciowych, konfiguracji kart rozszerzeniowych, i tak dalej.
• MONITOR to sekcja monitoringu, gdzie definiujemy jego źródło, ustawiamy talkback i aktywujemy oscylator.
• SCENES: edytor, w którym można przechowywać i aktywować ustawienia całej konsoli. Możliwy jest zapis ustawień dla całego występu, „SHOW”, i poszczególnych jego scen, dowolnie aktywowanych i modyfikowanych.
• MUTE GROUP nie posiada własnego menu, a jedynie wyświetla je pod poprzednim wybranym ekranem. Służy to przypisywania i aktywacji grup wyciszenia (w odróżnieniu od dużego X32, gdzie grupy te miały swoją osobną sekcję na panelu)
• UTILITY to kolejne małe podmenu, z dodatkowymi funkcjami dla niektórych ekranów oraz bardzo przydatnymi funkcjami edycyjnymi jak choćby COPY i PASTE czy IMPORT/EXPORT.

Channel strip

Zawiera wszystkie niezbędne narzędzia do obróbki sygnału: znajdziemy tu analogowy preamp od Midasa sterowany cyfrowo z kontrolą gainu, filtrem górnoprzepustowym z regulowaną częstotliwością obcięcia i przyciskami phantomu i fazy, a następnie kontrolę dynamiki (bramka i kompresor) oraz parametryczny korektor z pełną kontrolą wszystkich parametrów.

Ponadto, na panelu obecne są manualne kontrolki dla sekcji monitoringu i talkback’u z kontrolą poziomów. Dalej znajduje się sekcja wysyłek do wszystkich busów (tylko z przyciskiem VIEW, edytowana na wyświetlaczu) oraz kontrola szyny głównej z regulacją poziomu szyny mono jak i panoramą. Ostatnią częścią tej sekcji do pole Assign, ze wspomnianymi ośmioma przyciskami, które można przypisać do dowolnych funkcji. Domyślnie, część z nich aktywuje dwa pierwsze efekty i tap tempo dla delay’ów.

Cały channel strip (aktywowany przyciskiem SELECT dla danego kanału) i praca z pojedynczym kanałem to bez wątpienia mocna strona Producera. Tak jak i w X32, wszystkie pojedyncze części posiadają osobne przyciski VIEW. Ten patent to naprawdę duży plus serii X32, który niesamowicie ułatwia pracę: dotychczas w wielu konsolach cyfrowych problemem był brak natychmiastowego dostępu do poszczególnych funkcji czy parametrów, jak np. w przypadku koniecznej szybkiej zmiany w equalizerze na danym kanale.

Naciśnięcie przycisku VIEW od razu wyświetla na ekranie wszystkie parametry danego procesora czy funkcji, które są gotowe do edycji. Każda sekcja, poza tym przyciskiem, posiada również pokrętła odpowiadające za kluczowe w danym narzędziu parametry, i tak w bramce bądź kompresorze będzie to próg (Threshold), w preampie będzie to Gain i częstotliwość filtra górnoprzepustowego, i tak dalej. Najbardziej rozbudowana jest sekcja Equalizera, który jest w pełni parametryczny (czteropasmowy dla standardowych kanałów, sześciopasmowy dla szyn miksu i matrycy) .

Przez taki rozkład na panelu manipulacja każdym kanałem staje się wyjątkowo prosta: przyciskiem SELECT zaznaczamy kanał, na którym chcemy pracować, a następnie edytujemy go połączeniem kontrolerów na panelu i dokładniejszych kontrolerów przy wyświetlaczu (gdzie odnajdziemy edycję bardziej precyzyjnych parametrów, jak chociażby attack, hold, release w kompresorze, i tak dalej).
Dużo detaliczniej sprawa przedstawiona jest na wyświetlaczu: ukazana jest tam w osobnych zakładkach pełna trasa sygnału wraz ze wszystkimi parametrami. Są to odpowiednio zakładki:

• HOME, gdzie przedstawiony jest podgląd całego kanału, od wejścia przez procesory do wyjścia.
• CONFIG, zakładka konfiguracji będąca rozszerzeniem sekcji Config/Preamp z panelu: tu, poza gainem i filtrem HPF, ustawiane jest źródło dla danego kanału (dowolnie ustawione przez użytkownika ze wszystkich wejść głównych, pobocznych, cyfrowych, oraz szyn miksujących czy efektów), dodanie opóźnienia (Delay) oraz Insertu, albo z wewnętrznych wbudowanych procesorów albo z zewnętrznego źródła; można umiejscowić go przed lub po kompresorze i equalizerze.
• GATE, zakładka z edycją wszystkich parametrów bramki, łącznie z side chain’em.
• DYN, czyli zakładka dynamiki, wyświetla wszystkie parametry kompresora
• EQ rozumie się samo przez siebie.
• SENDS to ekran wysyłek kanału do jednej bądź kilku z szesnastu szyn miksujących bądź matrycowych.
• MAIN, ekran przypisania kanału do miksu mono bądź stereo, jak i jego pozycji w nim.

Cały układ panelu jest wyraźną próbą zachowania maksymalnej ergonomii: jest on zmieniony  w stosunku do dużego X32, aby na powierzchni ponad dwukrotnie mniejszej zmieścić podobny zakres funkcji. Część z nich przemieszczono lub zminimalizowano, część natomiast usunięto kompletnie; Producer nie posiada już wyświetlaczy LED z symbolami i nazwami kanałów, osobnych sekcji Mute Groups i Scenes (można je edytować jedynie z wyświetlacza); znacząco zmniejszono też sekcję Assign, czyli przycisków konfigurowalnych przez użytkownika: zamiast trzech warstw po cztery pokrętła i osiem przycisków, do dyspozycji mamy jedynie osiem przycisków.

Praktycznie zniesiono również sekcję Bus Sends, w Producerze zawierającą jedynie przycisk View, pokazujący tę sekcję na wyświetlaczu. Choć to duże zmiany, niemniej logiczne jest, że należało zminimalizować panel przy ponad dwukrotnie mniejszym urządzeniu, a sekcje usunięte z niego można traktować bardziej jako udogodnienia aniżeli funkcje kluczowe.

Kanały wejściowe (input faders)

To podstawowa sekcja standardowego miksowania sygnałów, umieszczona po lewej dolnej stronie panelu. Znajdziemy tu osiem zmotoryzowanych suwaków z wymienionymi wcześniej przyciskami, oraz osiem warstw, aktywujących wyświetlenie na suwakach grup kanałów.

Zanim je wymienię, parę słów o szynach (busach): w przeciwieństwie do konsol analogowych, mikser ten nie posiada szyn Aux czy subgrup, co może konfundować nieco mniej doświadczonych użytkowników. Posiada natomiast szesnaście szyn głównych(busów) oraz sześć szyn matrycowych.

Pierwsze szesnaście z nich może być dowolnie skonfigurowana jako szyna dla odsłuchów scenicznych bądź sendów do zewnętrznych efektów (jak Aux’y w mikserach analogowych), bądź jako subgrupy. Mogą być dowolnie ustawione w trybie pre/post-fader oraz pre/post-eq. Matryce natomiast służą do tworzenia dodatkowych, osobnych miksów (tworzy się je ze zgrupowanych w busach sygnałów) - np. w przypadku konieczności obsługi kilku osobnych pomieszczeń bądź sektorów lub wysłania feedu z konsoli np. dla telewizji. Każdy standardowy kanał może być dowolnie wysłany do busów, a każdy bus może być dowolnie skonfigurowany i zroutowany zależnie od naszych potrzeb. Warstwy kanałów z przyciskami ich wyboru po lewej to:

• 4 warstwy kanałów podstawowych 1-8, 9-16, 7-24, 25-32 (chociaż mikser posiada 16 preampów, można przyłączyć do niego moduł S16 z kolejnymi 16 preampami bądź zroutować sygnały z np. dodatkowych wejść auxiliary). Te kanały obsługują pełen zestaw narzędzi w channel stripie.
• Aux 1-6 / USB REC: tutaj aktywuje się sześć wejść auxiliary (na zbalansowanych jackach) oraz kanał stereo USB, dla odtwarzania plików muzycznych. Posiadają te same narzędzia w channel stripie, z wyłączeniem bramki i kompresora.
• Effect Returns, czyli kanały zwrotne z procesorów efektów, pogrupowane w stereo. Jako jedyne są one trwale przypisane, i nie można zmienić ich konfiguracji.
• Bus 1-8 Master oraz Bus 9-16 Master, ostatnie dwie warstwy szyn konsoli. Co logiczne, nie mają sekcji preampu oraz bramki, natomiast posiadają sześciopasmowy korektor (w odróżnieniu 4-pasmowego dla kanałów standardowych), oraz standardowy kompresor, inserty oraz sendy. W zakładce CONFIG mogą być ustawione ich tryby (pre/post) ewentualnie działanie jako subgrupa.

Szyny miksujące oraz grupy (outputs faders)

To druga sekcja miksująca producenta. Tu znajduje się osiem suwaków odpowiadających za poziomy wszystkich szyn, grup DCA, matrycy, jak i suwak miksu głównego stereo. Identycznie jak w przypadku poprzedniej sekcji, kanały te podzielone są na grupy po osiem oraz wyświetlane jako warstwy:

• Group DCA 1-8: grupy DCA są cyfrowym odpowiednikiem grup VCA na konsolach analogowych. VCA oznacza Voltage Controlled Amplifier, natomiast DCA: Digital Controlled Amplifier. Tytułem wyjaśnienia, grupy DCA (w Producerze jest ich osiem) to bardzo proste i wygodne narzędzie ułatwiające miksowanie. Nie należy ich mylić z podgrupami. Ich zasada działania jest bardzo prosta - do każdej grupy DCA można przypisać dowolną liczbę kanałów z sekcji wejściowej, a następnie wygodnie kontrolować jej poziom jednym suwakiem. Najczęstszym przykładem jest chociażby grupowanie całego zestawu perkusyjnego, aby łatwo przyciszać lub podgłaszać go, nie zmieniając balansu poszczególnych jego elementów. Suwak danej grupy DCA cyfrowo kontroluje w jednakowy sposób poziom przypisanych mu kanałów. Przypisywanie odbywa się błyskawicznie: wystarczy wybrać warstwę DCA, wcisnąć i trzymać przycisk SELECT danej grupy i przyciskami select na kanałach wejściowych przypisać je do danej grupy. To wszystko, zaznaczone kanały należą już do grupy DCA, i można je odznaczyć w ten sam sposób.

• Bus 1-8 oraz Bus 9-16 są powtórzeniem tych samych warstw z lewej sekcji. Dlaczego? Jest to praktyczne rozwiązanie bardzo ułatwiające routing do poszczególnych szyn, który np. za sprawą funkcji Sends on Fader może odbywać się dwustronnie: przypisywanie może odbywać się z wielu kanałów do szyny lub jednego kanału do wielu szyn. Dokładnie omówię to później.

• Matrix, Main C: jak nazwa wskazuje, są to suwaki szyn matrycowych oraz miksu mono. Dostępnych miksów matrycowych jest sześć. W tej warstwie siódmy fader pozostaje nieaktywny, a ósmy odpowiada za miks C. Matryce posiadają kompresor i sześciopasmowy korektor. Można routować do nich z szyn miksujących. Nie posiadają funkcji send’ów, co logiczne, gdyż są miksowane z szyn 1-16 i kierowane już do wyjść analogowych.

To podsumowuje omówienie panelu, interfejsu i podstawowych funkcji miksera X32 Producer. Czas wspomnieć trochę o pracy z nim i wprowadzić trochę subiektywności do niniejszego tekstu.

Funkcjonalność. Praca z mikserem; prędkość, intuicyjność, wygoda, brzmienie

Na samym początku tej sekcji podsumowuję co powiedziałem dotychczas: X32 Producer to naprawdę bogato wyposażony mikser. Jego imponujący zakres funkcji wraz z przejrzystością panelu, czyni go naprawdę mocnym urządzeniem. Po tych oględzinach spokojnie mogę stwierdzić, że informacje płynące od producenta na temat nakładu pracy poświęconej dokładnemu zaprojektowaniu tego urządzenia bez wątpienia nie są bez pokrycia.

Mikser jest dobrze pomyślany pod względem obsługi i oferuje szybkość pracy, jakże istotną w zawodzie estradowego realizatora dźwięku. Kontrolki są czytelnie oznaczone, dostęp do parametrów odbywa się błyskawicznie. W kampanii reklamowej Behringer głosił, że nawet nowy użytkownik po spędzeniu odrobiny czasu z mikserem nauczy się płynnie obsługiwać go bez konieczności instrukcji. Czy się z tym zgadzam? Powiem tak, powiedziane jest to może nieco na wyrost: przy ogromie funkcji, ilości menu i opcjach routingu, i tak dalej, niemożliwe jest raczej pominięcie instrukcji podczas inicjacji. Niemniej jednak X32 Producer na pewno nie jest urządzeniem trudnym do nauki ani użytkowania.

Świetnie sprawdza się tutaj zastosowanie przycisku VIEW przy wszystkich sekcjach pracy z kanałem/szyną. W niegdysiejszych konsolach cyfrowych trzeba było przyciskami nawigacyjnymi szukać na wyświetlaczu jednego spośród mnogości parametrów, aby dokonać potrzebnych zmian - teraz odbywa się to praktycznie w mgnieniu oka.

Również sam wyświetlacz i nawigacja są dobrze zaprojektowane, i po krótkim czasie badania miksera szybko i automatycznie można odnaleźć konkretne narzędzia. Zmotoryzowane suwaki działają bez zarzutu i sprawiają wrażenie trwałych. Dostęp do warstw, a dalej poszczególnych kanałów również jest szybki i intuicyjny. Mikser oferuje mnogość narzędzi do obróbki sygnału: wielopasmowe parametryczne korektory, bramki, kompresory, efekty i korektory graficzne, dostępne zawsze bez obciążania zdolności DSP miksera.

Czas jednak i na trochę krytyki: pierwsze, co wywarło na mnie niezbyt pozytywne wrażenie, to brzmienie samych procesorów oraz poniekąd ogólne brzmienie miksera. Zorientowałem się, że skonfigurowanie idealnego brzmienia kompresorem i equalizerem na kanale wcale nie jest takie łatwe - podczas gdy bramka sprawdzała się raczej bez zarzutu, kompresor brzmiał odrobinę nienaturalnie, a equalizer nie był tak czuły jak bym się tego spodziewał.

Tu muszę jednak nadmienić, że absolutnie nie brzmią one ŹLE, a po prostu niedoskonale. Jeżeli jednak się nad tym chwilę zastanowić, to nie powinno to nikogo dziwić. Należy wziąć pod uwagę przecież cenę tego urządzenia, za którą przecież nie można spodziewać się najlepiej brzmiącego miksera świata. Zaznaczę jeszcze raz - brzmieniowo wszystko się zgadza i nie ma tu żadnych ‘zgrzytów’. Jest to po prostu pierwsza rzecz, która nie zachwyciła mnie w pracy z Producerem. Być może jest to kwestia zastosowanych konwerterów? Nie przypominam sobie, żeby często o nich wspominano w materiałach promocyjnych...

Konfiguracja busów

Jest to pierwsza czynność, która może wydać się kłopotliwa dla początkującego użytkownika, szczególnie jeżeli dopiero zaczyna z cyfrą. Faktem jest, że naprawdę trzeba wiedzieć gdzie szukać, aby poprawnie skonfigurować pracę szyn miksujących. Niemniej, trochę analizy i obycia się z mikserem wystarczy, aby czynność stała się jasna. Aby nie zamienić tego tekstu w instrukcję obsługi, z którą przecież każdy może się zapoznać, powiem tyle: kiedy już rozgryziesz zasadę działania szyn, staje się ona bardzo łatwa. Przypisanie do grup DCA jest bardzo łatwe i omówiłem je już w sekcji kanałów wyjściowych.

Szyny mogą być skonfigurowane jako odpowiednik szyny AUX dla monitoringu scenicznego, zewnętrznych efektów i tak dalej, bądź jako podgrupa, gdzie sygnały z sekcji instrumentów mogą być poddane wspólnej obróbce. Wystarczy wybrać jedną z szesnastu szyn (z warstw w lewej bądź prawej sekcji miksującej), wcisnąć SELECT, i na wyświetlaczu w menu HOME/CONFIG ustawić tryb pracy (pre/post fader albo eq, subgroup, itd), a następnie w menu ROUTING skonfigurować jej wyjścia (jeżeli chcemy skierować ją do np. monitorów na scenie z wyjść XLR miksera).

Przypisywanie kanałów do poszczególnych grup może wydać się niejasne, jednak jest bardzo proste. Odbywa się ono na kilka sposobów, jednak najprostszy z nich to zastosowanie bardzo przydatnej funkcji Sends on Fader. Dostępne są tutaj dwa warianty: pierwszy to przypisanie wielu kanałów do danej szyny (grupy).

Aby to zrobić, zaznaczamy pożądany bus w sekcji wyjściowej miksera z prawej strony: np, wybierzmy Bus 9, czyli pierwszy na trzeciej warstwie po prawej stronie. Zaznaczamy go selectem i wciskamy Sends on Fader. Od teraz suwaki kanałów po lewej stronie (jeżeli jesteśmy na warstwach kanałów standardowych, nie busów) zamieniają się w kontrolery sendów do wybranego przez nas busa. Ustalamy je wedle życzenia i przechodzimy do drugiego busa lub opuszczamy tryb S.o.F. Można też w drugą stronę: jeżeli chcesz przypisać jeden kanał do wielu busów, np. monitorów na scenie, zaznacz wtedy wybrany kanał z lewej strony, wciśnij SoF, po czym wybierz warstwę busów z prawej i suwakami ustal poziom wysyłki do każdego z nich.

To jeden z wielu uroków posiadania zmotoryzowanych suwaków. Innym jest druga opcja, czyli Graphic EQ on Fader. Skoro już o tym mowa, czas wspomnieć o efektach.

Efekty oraz ich insertowanie

X32 Producer, tak samo jak jego większy brat, oferuje mnóstwo wbudowanych efektów: różnego rodzaju pogłosy typu hall, plate czy vintage, delay’e, chorus, flanger, tremolo, phaser, czy nawet symulator obrotowego głośnika czy wzmacniacza gitarowego... nie wspominając o limiterach, graficznych equalizerach czy deesserach. Naprawdę nie sposób omówić ich wszystkich - dość, że wiele z nich wzorowanych jest na hardware’owych odpowiednikach znanych producentów (jak chociażby LEXICON) i brzmią naprawdę dobrze. Każdy z nich posiada pełen zestaw parametrów do manipulacji. W menu EFFECTS można przejrzeć i edytować je wszystkie, tworząc spersonalizowany rack efektów.

Dostępnych jest ich osiem na raz, podzielonych na dwie grupy: pierwsza z nich funkcjonuje na busach jako powroty efektów - są one przypisane do busów 13, 14, 15, 16. Przypisanie ich do kanału oznacza wysłanie jego sygnału do konkretnego busa, na którym skonfigurowaliśmy wybrany efekt, a następnie kontroli suwaka powrotu tego busa dla regulacji natężenia efektu (czyli identycznie jak w konsolach analogowych, z pominięciem konieczności podłączania zewnętrznego sprzętu).

Druga grupa czterech dowolnych efektów to grupa działająca jako inserty, umieszczone w wybranym momencie trasy sygnału (przed lub po kompresorem i EQ). W menu EFFECTS ustalamy pożądane efekty i ich parametry, następnie przechodzimy do sekcji HOME/CONFIG danego kanału (lub busa, oczywiście) i z listy po prawej wybieramy, które wirtualne urządzenie chcemy zainsertować w dany kanał.

Efekty naprawdę brzmią dobrze (mam nadzieję, że zrozumiecie jeśli powiem, że nie miałem okazji sprawdzić ich wszystkich) - różnorodność wręcz zapiera dech w piersiach. Ponadto, producent informuje, że ciągle można spodziewać się nowych, darmowych wtyczek do pobrania na stronie i zainstalowania na konsolę wraz z aktualizacją firmware’u (skoro o tym mowa, firmware wystarczy zgrać na sformatowany pendrive USB i podłączyć go do gniazda USB DATA/AUDIO na panelu).

Gorąco polecam dać sobie czas na zapoznanie się z efektami. Poza zaznajomieniem się z mnogością brzmień i ustawień pozwoli to wybrać te ulubione oraz zapis dowolnej ilości presetów ustawień, aby szybko i łatwo przywoływać je wedle potrzeby (presety są szybko dostępne wciskając przycisk UTILITY w menu efektów).

Jednym insertowanych efektów jest 32-pasmowy graficzny korektor, w trybie Dual (osobne ustawianie na lewy i prawy kanał) bądź Stereo. Tu znowu prezentuje się moc zmotoryzowanych suwaków - wystarczy wybrać opcję GEQ on Fader w ekranie tego korektora (dolny lewy róg), aby suwaki sekcji wyjściowej zamienić na kontrolery dla pasm tego equalizera. Pozwala to na szybką i wygodną pracę equalizerem.

Nagrywanie

X32 Producer obsługuje również pełną rejestrację dźwięku - posiada wbudowany interfejs audio USB 2.0 z 32 kanałami. Jak mówiłem, większy X32 posiada interfejs USB oraz Firewire - ale nie można mieć wszystkiego. Zresztą, karty są wymienialne.

Konsola rejestruje dźwięk cyfrowo w częstotliwości 44.1 bądź 48 kHz. Podczas instalacji w komputerze, wykrywa on X32 jako zewnętrzną kartę dźwiękową. Wystarczy skonfigurować połączenia w programie DAW, aby wielośladowo nagrać sesję lub koncert. Wykorzystanie USB oznacza niezawodność, jednak nie jestem pewien co do obsługi 32 kanałów na raz. Niemniej Behringer ciągle zapowiada nowe karty rozszerzeniowe, więc jestem przekonany że interfejsu USB 3.0. możemy spodziewać się już wkrótce.

Nagrania z danego występu mogą posłużyć do wirtualnego soundchecku: podczas np. wielokrotnej pracy z wykonawcą, można nagrać ich występ a następnie odtworzyć pojedyncze ścieżki w następnym lokalu na trasie koncertowej i dokonać próby dźwięku bez obecności muzyków na scenie. Możliwe jest też, aby nagrać koncert/sesję w pliku stereo na pendrive’a USB - wystarczy wejść w sekcję USB, gdzie ukaże nam się recorder/odtwarzacz z sympatyczną, animowaną kasetą magnetofonową na wyświetlaczu. Dostępny jest pełen wybór źródła nagrywania, jak i tryby pre/post eq/fader.

Uwaga, zbliżamy się do końca! Podsumowanie, czyli: dla kogo przeznaczony jest X32 Producer?

Kiedy zaczynałem pisać ten tekst, do głowy nie przyszło mi, że rozrośnie się on do takich rozmiarów. Próbowałem uniknąć tego jak tylko mogłem, jednak nie jest to chyba możliwe w przypadku tak bogato wyposażonego urządzenia, a nadal omówiłem je tylko bardzo pobieżnie. Jeżeli dotarliście tutaj przeczytawszy cały tekst, powinniście chyba już wiedzieć co myślę o tym mikserze. Jeżeli jednak przeskoczyliście na koniec w poszukiwaniu werdyktu, oto on:

X32 Producer to naprawdę imponujące urządzenie. Jestem zaskoczony, jak wiele udało się Behringerowi (oczywiście z małą pomocą Midas i Klark Teknik) zmieścić w mikserze o niewielkim rozmiarze i cenie.

Jest łatwy w obsłudze i bardzo intuicyjny. Posiada ilość funkcji obecną w konsolach konkurencji wielokrotnie droższych. Pomimo niewielkich gabarytów, jest w stanie zapewnić sporą elastyczność i odnaleźć się w różnych sytuacjach, od koncertów po sesje nagraniowe. Nauka jego obsługi jest krótka i ciekawa, i z czystym sumieniem mogę polecić go dla tych, którzy dopiero zaczynają pracę z mikserami cyfrowymi. W zasadzie mogę polecić go każdemu, kto w jednym urządzeniu chce otrzymać rozbudowany zestaw narzędzi do pracy z dźwiękiem.

Brzmienie korektorów czy procesorów dynamiki nie powala, i nie są to wtyczki wysokiej, studyjnej jakości - jednak w ogóle nie należałoby się tego spodziewać. Efekty natomiast spisują się świetnie.

Jest nieco uboższy w stosunku do dużego X32, i wiele funkcji (jak chociażby Mute Groups) nie jest tak łatwo dostępnych jak wcześniej - jednak konieczne było zniesienie pewnych elementów panelu, aby zmieścić go na powierzchni dwukrotnie mniejszej od oryginału.

Producer nie jest wyłącznie mniejszą wersją X32 - posiada, moim zdaniem, nieco inne zastosowania. Duży X32 to konsola typowo estradowa, przeznaczona na większe koncerty. Natomiast Producer, ze zmniejszoną ilością wejść oraz suwaków, jak i uboższym panelem przednim, nie do końca mógłby sprawdzić się podczas dużego przedsięwzięcia scenicznego. Jednak jego znacznie zredukowany rozmiar oraz waga sprawiają, że jest to idealny produkt dla realizatora dźwięku pracującego na własną rękę i potrzebującego czegoś przenośnego, niewielkiego, jednak potężnie wyposażonego.

Jeżeli pracujesz sam przy niewielkich, ale zróżnicowanych przedsięwzięciach, nagrywasz i nagłaśniasz koncerty, sesje, próby, spektakle... a wszystko w oddalonych od siebie miejscach i zależy ci na mobilności, przy zachowaniu bogactwa narzędzi - bez wahania polecam mikser X32 Producer.

Pozostaje powinszować Music Group jakże rozsądnej decyzji o zainwestowaniu w doświadczonych współpracowników i modernizację standardów produkcji. Behringer otrzymał coś, czego potrzebował od dawna - produkt, którym można imponować klientom, straszyć konkurencję, i być może sprawić, że z riderów technicznych znikną widziane nie raz zdania „NO BEHRINGER”.