Długa droga, wiodąca do realizacji dźwiękowych wydarzeń

Opowieść o tym, jak długa, kręta droga przemienia pasję, styl i sposób życia.

Niestety, to nie będzie szybki poradnik typu "pięć sposobów na..." jak zostać realizatorem dźwięku. Jeśli jeszcze cię nie rozczarowałem, zaparz sobie herbatę i usiądź wygodnie, tak byś mógł tę historię chłonąć całym sobą.

To opowieść o pasji, trudnych momentach, ekscytacji i szeregu innych emocji, które mogą targać człowiekiem. Jako młody adept sztuki dźwiękowej niejednokrotnie byłem świadkiem rozmów starszych kolegów po fachu "jak to kiedyś było". Słuchając z otwartymi ustami, nie byłem w stanie odróżnić co jest prawdą, a co tylko fantazją. Jedno jest pewne - ten zawód jest nieco specyficzny i dróg do jego wykonywania jest wiele.

Należy pamiętać, że jest to dosyć odpowiedzialne zajęcie i wiedza, którą trzeba zdobyć jest ogromna i w zasadzie cały czas powinniśmy uczyć się nowych technik. Od początku, do pierwszej własnej realizacji, musi minąć trochę czasu, bo przecież nikt nie zaufa nam nie wiedząc, co potrafimy i czy poradzimy sobie w kryzysowej sytuacji. Dlatego każdy dobry realizator ma przed sobą wiele lat pracy jako technik sceniczny.

Realizator dźwięku... czyli kto?

Może warto najpierw określić po krótce czym zajmuje się realizator dźwięku, aby nie było wątpliwości o czym mowa w tym artykule. Jest to funkcja odpowiedzialna za całe działanie związane z dźwiękiem, czy to na żywo w przypadku koncertów, czy postprodukcji w studio nagraniowym. To od niego zależy końcowy efekt za sprawą szeregu procesów, które zachodzą przy pomocy konsoli mikserskiej wyposażonej w niezbędne procesory, których znajomość działania jest obowiązkowa - są to na przykład kompresory, korektory, bramki, kamery pogłosowe, przestery i inne modulacje. Realizator musi mieć wiedzę z wielu dziedzin, między innymi, z tematu akustyki, fizyki, elektroniki oraz muzykologii i instrumentoznawstwa.

Od czego zacząć?

Najpopularniejszą metodą zdobycia fachu jest zgłębianie wiedzy we własnym zakresie, interesowania się tematem i czytanie, aż w końcu zatrudnienie się w firmie związanej z nagłośnieniem. Każdy proces jest bardzo istotny i nasz entuzjazm nie powinien opaść jeśli przez pierwszy rok będziemy rozstawiać statywy i zwijać przewody. To od nas zależy jak dużo się nauczymy, obserwując i pytając bardziej doświadczonych kolegów.

Z czasem nauczymy się jak poprawnie ustawiać mikrofony i dobierać je względem instrumentów, aż do momentu gdy posiądziemy niezbędną wiedzę, jak cały łańcuch jest ze sobą połączony, czyli budowa głównego racka miksera cyfrowego, splittera, podpyt, przewodów, diboxów, źródeł dźwięku i wszystkiego co znajduje się na scenie - to ma ogromne znaczenie w kryzysowej sytuacji, gdzie liczy się czas reakcji i jesteśmy w stanie precyzyjnie określić gdzie leży przyczyna awarii i szybko ją usunąć.

Poznaj swoje narzędzia pracy

Gdy już na scenie poczujemy się jak ryba w wodzie możemy zainteresować się wzmacniaczami oraz presetami w nich zawartymi - jeśli nasza firma stosuje system pasywny. Oczywiście jeśli planujemy pracę w studio, ta kwestia nas nie dotyczy, jednak nie zaszkodzi dowiedzieć się co nieco.

W tym momencie, gdy całe technikalia nie są już dla nas niczym nowym, przyszedł czas na poznanie procesów, które zachodzą w mikserze. Najlepiej będzie dowiedzieć się jak dane urządzenie wpływa na dźwięk i w jakiej kolejności powinniśmy używać poszczególnych procesorów. W dobie cyfryzacji, skutecznym sposobem będzie praca w programie typu DAW, czyli cyfrowej platformie montażu nieliniowego gdzie możemy przekuć teorię w praktykę.

Dobrym pomysłem będzie czytanie książek związanych z interesującą nas dziedziną albo zatrudnienie się jako asystent realizatora i obserwowanie jego pracy przy mikserze. Gdy już będziemy czuć się na siłach, będziemy musieli poznać budowę i interfejs miksera - niestety każda firma ma swoje technologie i sposób pracy. Mimo, że docelowo wszystkie procesy są takie same, to samo patchowanie, czyli przypisanie odpowiednich kanałów z racka do powierzchni miksera może przysporzyć sporo problemów - warto więc wybrać mikser, który jest dosyć popularny, np. Soundcraft VI, DiGiCo SD, Yamaha CL, czy Allen & Heath dLive. Są to zawodowe, cyfrowe konsolety wykorzystywane przy największych wydarzeniach - im szybciej rozgryziemy ich działanie, tym lepiej dla nas.

Czas na pierwsze realizacje

Zdobycie wyżej wymienionych umiejętności zapewne zajmie trochę czasu, jednak współpracownicy będą już w stanie stwierdzić czy jesteśmy godni zaufania i podołamy temu wyzwaniu. Będzie to idealny moment, by zastanowić się czy interesuje nas praca realizatora monitorowego, czy frontowego i starać się o pierwsze, małe realizacje. Idealny poligon doświadczalny to wszelakie plenerowe imprezy na małą skale czy koncerty w domach kultury gdzie grają okoliczne zespoły i wszyscy będą w stanie nam wybaczyć drobne błędy, albo nawet ich nie zauważą.

Z czasem sami zauważymy, że jesteśmy coraz lepsi i nasze miksy stają się profesjonalne - wtedy możemy zaoferować większym firmom swoją pracę jako odpowiedzialny, z doświadczeniem realizator. W ten sposób zyskujemy niezbędną wiedzę i praktykę, a także zdobywamy znajomości, które są bardzo ważne w tej branży, aby zyskać interesujące zlecenia.

A co ze studiami?

Drugą stroną medalu jest od samego początku kształcenie się na studiach realizacji dźwięku, gdzie pewnie zdobędziemy świetną profesjonalną wiedzę, jednak doskonale wiemy, że prócz tego będziemy musieli uczyć się na tematy, które bardzo rzadko będą nam przydatne w pracy. Studia to intensywny czas i mało kto jest w stanie połączyć naukę z praktykami, które byłyby idealnym uzupełnieniem, przez co tracimy możliwość zdobycia niezbędnego obycia ze sceną. Dlatego ta droga może być nieco dłuższa, ponieważ po studiach i tak zaczniemy praktycznie od zera - mimo, że będziemy mieli wiedzę na temat realizacji. Zdarza się, że takie osoby lądują za stołem, jednak nie radzą sobie w sytuacjach nieopisanych w szkolnych podręcznikach.

Nie oznacza to, by porzucać jakąkolwiek edukacje w tym kierunku. Należy jednak pamiętaj o równowadze i zadbać o nią jeśli planujemy swoją przyszłość w tym zawodzie. Jak widać nie jest to proste i szybkie rozwiązanie - najważniejsza jest pasja do dźwięku i chęć własnego rozwoju.